Bazı malzemeler, yapı elemanlarının olmazsa olmazı olarak bilinir. Büyük ve disiplinler arası bir projeye baktığınızda bazı malzemeler, malzeme listesinin değişmez unsurlarıdır. Bunlardan bahsederken bile aklınıza ilk gelenlerden söz ediyoruz aslında: beton, çelik, cam… Bu malzemelere alternatif önermek pek kolay değildir. Ancak projenin özel durumu göz önünde bulundurularak, malzemenin bulunduğu konuma göre bileşen özellikleri değişiklik gösterebilse de benzer görünümler sağlayabileceğimiz durumlar söz konusu olabilir. İşte bu bültende, bu durumlardan biri olan ilginç bir malzemeyi ele alacağız:
Merhaba Polikarbonat
Polikarbonat, dayanıklılığı, yüksek ısı ve kimyasal direnci ile her zaman öne çıkan bir plastik türüdür. Polikarbonat plastikler özünde şekilsiz ve saydam termoplastikler olsa da işlenmiş haliyle saydam ve yarı saydam cam için alternatif oluşturur. Termoplastiklerin özel bir türü olan polikarbonatlar, işlenmeye, kalıplandırılmaya ve ısıl olarak biçimlendirilmeye elverişlidir. Bu malzemenin en önemli niteliği, erime noktasına kadar ısıtıldığında yeniden soğutulduğunda herhangi bir deformasyon yaşamadan eski haline dönebilmesidir. Bu özelliği, polikarbonatın sürdürülebilir bir malzeme olmasını sağlar.
Cam ile muadil olmasıyla bilinen polikarbonatlar, camın neredeyse 1/6’sı ağırlığında olmaları nedeniyle kullanım alanlarını genişletmektedir. Neredeyse cam kadar iyi ışık geçirme özelliğine sahip olan polikarbonatlar, dayanıklılıklarının yanı sıra fiziksel ve kimyasal özellikleri sayesinde inşaat ve mimarlık sektöründe son yıllarda sıkça tercih edilmektedir.
Kimyasal yapısının yanı sıra malzeme hafifliği ve yarı saydam görüntüsü, polikarbonat levhaların bulunduğu yapı cephesine estetik bir açı kazandırır. Doğrudan aldığı gün ışığını dağıtma etkisiyle bazı tasarımlarda özellikle tercih edilmektedir. Saydam ve şeffaf bir etkiyle tasarlanan alanlarda sakin bir atmosfer oluştururken, parlaklık ve ışık hareketleri getirerek projeye farklı bir katman kazandırır.
Nasılsın?
Estetik olmasının yanı sıra, polikarbonatın en temel niteliklerini şu şekilde sıralayabiliriz:
- Bulunduğu yapıya ısı izolasyonu anlamında mükemmel bir katkı sağlar.
- Kırılmaya karşı dayanıklılığı oldukça yüksektir.
- Aleve karşı dirençlidir.
- Doğa şartlarından etkilenme oranı düşüktür.
- Sıcak ve soğuk bükme yöntemiyle kolay şekil alabilir.
- Işık geçirgenliği en iyi olan malzemelerdendir.
- Ses izolasyonu yüksek bir malzemedir.
- Levha haline getirilebilmesi sayesinde depolama kolaylığı sağlar.
- Hafifliği sayesinde kullanımı ve montajı oldukça pratiktir.
- Geri dönüşüme uygun yapısıyla çevre dostudur.
Neredesin?
Polikarbonatın genel kullanım alanlarına baktığımızda, içerideki ısının korunması istenen mahallerde, doğal ışık ihtiyacı olan mekanlarda ve ses izolasyonu ile dayanıklılık beklenilen yerlerde kullanıldığını görüyoruz. Mimari yapı elemanları olarak çatı ve tavan ışıklıklarında, sundurma ve kanopilerde, kış bahçelerinde sıkça tercih edilir. Ayrıca seralarda, stadyumlarda ve alışveriş merkezlerinde de yer alır.
Bu bültende mimari ve inşaat sektörüne olan katkılarını ele alsak da polikarbonat levhalar, sağlamlıkları nedeniyle farklı birçok sektörde de kullanılmaktadır. Havacılık, medikal, dekorasyon, otomotiv ve optik gibi alanlarda sıkça tercih edilen bu malzeme, müzelerde, kuyumcularda ve bankalarda da kullanılmaktadır. Hatta polis gözlükleri, kalkanlar ve güvenlik bariyerleri gibi ürünlerde cam yerine tercih edilen öncü bir malzemedir. Camın ağırlığı ve rijitliği bu tür kullanımlarda dezavantaj yaratırken, polikarbonat esnekliği ve hafifliğiyle ihtiyaçlara çözüm sunar.
Neler Yaparsın?
Polikarbonatlar, içerdiği bileşenler nedeniyle geri dönüşüme uygun malzemelerin başında gelir. Plastik kullanımının küresel boyutları düşünüldüğünde, geri dönüşüm çevreyi korumak için kritik bir önlemdir. Geri dönüşüme tabi tutulan polikarbonat paneller, yeniden kullanıma kazandırılarak atık olarak çevrede bırakılmaz ve doğaya verilen zarar en aza indirilir. Bunun yanı sıra, polikarbonatın sürdürülebilirliği ekonomik açıdan da avantaj sağlar.
Ancak, tüm olumlu yönlerine rağmen, polikarbonatın bazı dezavantajları da bulunmaktadır. Örneğin, cam gibi rijit bir malzemeye kıyasla yüzeyi daha yumuşak olduğundan çizilmeye eğilimlidir. Bu sorun için AR-GE çalışmaları ile yüzeyi çizilmeyen levhalar üretilmiş olsa da bu tür polikarbonat levhaların temini daha zor ve maliyetlidir.
Ne İstersin?
Bakım konusunda ise, özel kaplamalar levhaların temiz kalmasına katkı sağlasa da düzenli temizlik gereklidir. Malzemenin kullanım ömrünü uzatmak için, belirli periyotlarla yüzeyin çizilmesini engelleyen bir aparat yardımıyla uygun şekilde bakım yapılması gerekir. Ayrıca, temizlik sırasında kullanılan malzemelerin kimyasal içeriğine dikkat edilmesi önemle tavsiye edilir.
Polikarbonat levhalar, geniş kullanım alanı, fiziksel ve kimyasal özellikleriyle yapı elemanlarına nitelikli bir katkı sunmaktadır. Kolay kullanımı, depolanması ve bakımıyla kullanıcılarına konforlu bir seçenek sunarken, sürdürülebilirliğiyle çevre dostu bir yaklaşımı benimsemektedir. Son zamanlarda bu malzemenin öne çıkması kesinlikle tesadüf değildir.
